نشست علمی درباره رمان «کلارا و خورشید» و آثار اوسامو دازای

🌀گزارش

در تاریخ ۲۲ آذرماه ۱۴۰۴، نشست علمی با عنوان «کلارا و خورشید: وقتی یک دوستِ ربات در اخلاقیات از انسان پیشی می‌گیرد»، با حضور خانم آتوسا روزبهانی، دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات انگلیسی دانشگاه کاشان، همزمان با هفته‌ی پژوهش و فناوری، برگزار شد.

این سخنرانی با طرح یک پرسش محوری آغاز شد:

آیا یک دوست ربات می‌تواند از نظر اخلاقی از انسان پیشی بگیرد؟

در ادامه، عنوان رمان کلارا و خورشید، اثر کازوئو ایشی‌گورو، و عناصر اصلی آن، یعنی «کلارا» و «خورشید»، به‌صورت جداگانه معرفی شدند تا چارچوب مفهومی بحث مشخص شود.

سپس خلاصه‌ای از داستان رمان ارائه شد. رمان کلارا و خورشید از زاویه دید کلارا، یک دوست ربات (Artificial Friend یا AF)، روایت می‌شود که برای همراهی کودکان طراحی شده‌است. کلارا با دقتی وسواس‌گونه رفتار انسان‌ها را مشاهده می‌کند و به خورشید به‌عنوان منبعی شفابخش و معنوی باور دارد. او برای نجاتِ جوزی، دختری بیمار که صاحب اوست، دست به کنش‌هایی می‌زند که لایه‌های عمیقی از فداکاری، ایمان و مسئولیت اخلاقی را آشکار می‌سازد.

بخش اصلی سخنرانی به بررسی اخلاقیات کلارا اختصاص داشت. در این بخش، نشان داده شد که کلارا، علی‌رغم مصنوعی‌بودن، در بسیاری از موقعیت‌ها رفتاری اخلاقی‌تر از انسان‌ها از خود نشان می‌دهد. در مقابل، بسیاری از شخصیت‌های رمان، از جمله والدین و ساختار اجتماعی، تصمیم‌هایی ابزارگرایانه و گاه غیراخلاقی درباره کودکان و آینده آن‌ها اتخاذ می‌کنند.

رمان کلارا و خورشيد با به چالش کشیدن تصور برتری اخلاقی انسان، پرسشی اساسی مطرح می‌کند:

آیا اخلاق الزاماً ویژگی انسان‌ بودن است، یا می‌تواند در ربات‌ها نیز به شکلی انسانی‌تر تجلی یابد؟

🌀Report 

On December 13, 2025, an academic session titled “No Longer Belonging: Osamu Dazai and the Decline of the Self” was held by Ms. Sajedeh Salimi, MA student of English Language and Literature at the University of Kashan, on the occasion of Research and Technology Week.

During the session, Ms. Salimi examined the works of Osamu Dazai with a focus on the concepts of alienation, identity, and the decline of the self within the context of postwar society. Drawing on No Longer Human and The Setting Sun, she demonstrated how Dazai portrays the experience of modern individuals as they confront rapid social change and the collapse of traditional values.

It was further emphasized that feelings of not belonging and self-loss in Dazai’s works are not presented as signs of personal failure, but rather as integral aspects of the process of self-awareness. It is also highlighted that behaviors such as avoidance, inaction, and conformity, instead of resolving the identity crisis, contribute to the deepening of alienation.

In the concluding part of the session, it was noted that Dazai’s works do not offer definitive answers in the form of redemption or despair. Instead, identity is presented as a dynamic and evolving concept shaped through difficult choices, unresolved contradictions, and constant change. Based on the discussions, it was concluded that what ultimately remains for the audience is not a final resolution, but a deeper recognition and reconsideration of identity and the experience of alienation.

🌀گزارش

در تاریخ ۲۲ آذرماه ۱۴۰۴، نشست علمی با عنوان «از دست دادن تعلق: اوسامو دازای و زوالِ خویشتن»، توسط خانم ساجده سلیمی، دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات انگلیسی دانشگاه کاشان، همزمان با هفته‌ی پژوهش و فناوری، برگزار شد.

در این نشست، خانم سلیمی به بررسی آثار اوسامو دازای با تمرکز بر مفاهیم بیگانگی، هویت و زوالِ «خود» در بستر جامعه‌ی پس از جنگ پرداختند. ایشان با استناد به دو اثر «نه آدمی» و «غروب»، نشان دادند که چگونه دازای تجربه‌ی انسانِ معاصر را در مواجهه با تغییرات سریع اجتماعی و فروپاشی ارزش‌های پیشین بازنمایی می‌کند.

در ادامه تأکید شد که احساسِ تعلق نداشتن و از دست‌دادنِ خود در آثار دازای نه به‌عنوان نشانه‌ای از شکست فردی، بلکه به‌مثابه‌ی بخشی جدایی‌ناپذیر از فرایند خودآگاهی مطرح می‌شود. همچنین بیان شد که رفتارهایی نظیر گریز از مواجهه با واقعیت، انفعال و همرنگی با جمع، به‌جای کاهش بحران هویت، به تشدید بیگانگی فرد منجر می‌شوند.

در پایان، اشاره شد که آثار دازای پاسخی قطعی در قالب رستگاری یا یأس ارائه نمی‌دهند، بلکه هویت را مفهومی پویا و در حال شکل‌گیری نشان می‌دهند که از دل انتخاب‌های دشوار، تناقض‌های حل‌نشده و تغییر مداوم شکل می‌گیرد. بر اساس مباحث مطرح‌شده، نتیجه‌گیری شد که آنچه برای مخاطب باقی می‌ماند، نه راه‌حل نهایی، بلکه نوعی شناخت و بازاندیشی نسبت به مفهوم هویت و تجربه‌ی بیگانگی است.

| انجمن علمی انگلیسی دانشگاه کاشان |

@ESA_UK🍁